Click here to read this story in English.

Cựu thành viên Hội đồng Thành phố Cyndi Nguyễn nhớ lại khoảnh khắc được cha cõng trên lưng khi cả gia đình bà cùng hàng nghìn người khác cố gắng di tản bằng thuyền để tránh sự bắt giữ của quân Bắc Việt.

Bà Cyndi chỉ mới 5 tuổi khi bà buộc phải rời khỏi quê hương Phước Tỉnh, một làng chài ven biển ở miền Nam Việt Nam, vào giai đoạn gần cuối chiến tranh. Gần một nửa thế kỷ sau, tại New Orleans, bà đang lên kế hoạch tổ chức một chuỗi sự kiện kéo dài một năm để kỷ niệm 50 năm sự kiện Sài Gòn thất thủ, đánh dấu kết thúc chiến tranh vào tháng Tư năm 1975.

Bà Cyndi cùng các tình nguyện viên sẽ tổ chức một loạt các lễ hội cũng như các sự kiện mang tính giáo dục để tôn vinh lịch sử và văn hoá Việt Nam tại New Orleans trong thời gian một năm tới, bà chia sẻ. Bà hy vọng chúng sẽ tạo điều kiện để cộng đồng người Mỹ gốc Việt suy ngẫm cũng như chữa lành các vết thương tâm lý mà chiến tranh mang lại, đồng thời là cơ hội để kết nối với những người có cùng hoàn cảnh phải di tản do chiến tranh.

“Đối với tôi, sự kiện đó là quá khứ, hiện tại và cả tương lai. Đó là hành trình của sự kiên trì,” bà chia sẻ. “Chúng tôi coi sự kiện kỷ niệm 50 năm này như một cách để tiếp tục mang lại hy vọng cho mọi người. Không chỉ người Việt, mà cho những người đã mất quê hương… Tôi hy vọng họ đang gây dựng một cộng đồng cho chính mình, cũng như tiếp tục bảo tồn văn hoá của mình như chúng tôi đã và đang suốt 50 năm qua.”

Bà Cyndi và một nhóm những tình nguyện viên bắt tay vào việc từ năm 2021. Họ đang lên kế hoạch cho một chuỗi các hoạt động không chỉ nhắm đến cộng đồng người Mỹ gốc Việt, mà còn để giáo dục các dân cư khác của thành phố. Mới đây, tổ chức cộng đồng VIET do bà sáng lập được nhận $60,000 từ Quỹ Văn hoá và Giải trí của thành phố — khoản tài trợ này sẽ được dùng để chi trả chi phí cho các sự kiện.

Chuỗi sự kiện này là cơ hội để tôn vinh những đóng góp của người tị nạn Việt Nam ở New Orleans trong nửa thế kỷ qua. Sau Chiến tranh Việt Nam, Tổng giáo phận New Orleans đã giúp tái định cư người tị nạn Việt Nam. Kể từ đó, dân số Việt và Việt kiều ở khu vực đô thị New Orleans đã tăng từ khoảng 1,000 tới hơn 17,000 người, theo ước tính điều tra dân số năm 2021.

“Mặc dù chúng ta không thường thấy người Việt làm chính trị hay được bầu vào các quan nhà nước, việc nhận được giải thưởng này giống như một sự công nhận,” bà Cyndi, người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu làm thành viên Hội đồng Thành phố đại diện Quận E từ năm 2018 đến năm 2022, chia sẻ. “Chúng tôi muốn đảm bảo rằng các khoản tài trợ của thành phố sẽ được sử dụng một cách công bằng và hợp lý.”

Sự kiện đầu tiên sẽ diễn ra vào lễ hội Tết hàng năm tại nhà thờ Mary Queen of Vietnam vào ngày 16 tháng 2 tới.

Theo bà, sự kiện này sẽ bao gồm có các khu ẩm thực, các tiết mục văn nghệ, pháo hoa và cả múa lân.

Tổ chức The Historic New Orleans Collection cũng sẽ trưng bày các cổ vật của người Việt Nam ở thành phố, bà chia sẻ, và VIET cũng sẽ phát miễn phí cờ Vàng.

Các hoạt động khác vẫn đang trong giai đoạn ấp ủ, nhưng bà Cyndi nói rằng ban tổ chức đang lên kế hoạch cho các lớp dạy nấu ăn món Việt, các buổi chiếu phim tài liệu, triển lãm nghệ thuật và các hội thảo văn hóa. Nhóm cũng đã bàn bạc với tổ chức NOLA Tree Project gần đây để kiếm 50 cây xanh để trồng trên các dải phân cách ở khu phố Village de l’Est, nơi có một lượng lớn người tị nạn Việt Nam di cư đến vào những năm 1970. Những sự kiện này sẽ được tổ chức hàng tháng cho đến lễ kỷ niệm 50 năm ngày Sài Gòn thất thủ vào năm sau.

Ông John Hoa, một thành viên ban tổ chức, cũng đã buộc phải rời khỏi Việt Nam trong chiến tranh. Ông di tản bằng thuyền vào năm 1975 khi mới 21 tuổi, sống lưu dạt trong các trại tị nạn ở Philippines và Guam trước khi đến New Orleans.

Ông John hy vọng lễ kỷ niệm 50 năm sẽ nhắc nhở những người trẻ về những hành trình các thế hệ trước đã phải trải qua để đến New Orleans.

“Chúng tôi muốn các thế hệ trẻ Việt Nam biết rằng khi bạn là một quốc gia nhỏ… bạn phải tự mình đấu tranh giành tự do,” ông chia sẻ. “Chúng tôi không muốn tái hiện lại những ký ức đau thương. Nhưng chúng tôi muốn nhắc nhở thế hệ trẻ về giá trị quý báu của tự do.”

Đối với bà Láng Lê, người điều hành VIET, chuỗi sự kiện kỷ niệm kéo dài một năm là cơ hội cho những người đã trải qua chiến tranh để chia sẻ và suy ngẫm. Rất nhiều người tị nạn hiện phải sống với các bệnh tâm lý và tổn thương từ chiến tranh, và những sự kiện này sẽ tạo cơ hội cho các nhà cung cấp dịch vụ y tế hiểu biết về cộng đồng và lịch sử của cộng đồng người Việt, bà Láng chia sẻ.

“Điều này có lẽ sẽ mang lại cho chúng tôi một hiểu biết tốt hơn và tìm nguồn lực cho các cụ, cũng như là dịp để các thế hệ đi trước có thể chia sẻ những trải nghiệm của mình với con em,” bà Láng nói. “Bởi vì nếu không được ghi lại, các giai thoại ấy sẽ bị mất đi khi các ông bà của chúng ta mất.”

Ban tổ chức đang lên kế hoạch cho một buổi hội thảo vào tháng Ba nhằm thu hình một số người cao tuổi chia sẻ những trải nghiệm và hành trình của họ đến New Orleans.

Bà Cyndi nói rằng bà cũng đang cân nhắc việc tổ chức một cuộc thi nghệ thuật và viết luận nhắm đến các thế hệ trẻ người Mỹ gốc Việt. Như các con của bà, phần lớn giới trẻ ngày nay không còn gìn giữ được các văn hoá và bản sắc dân tộc, thậm chí không nói rành tiếng Việt.

“Đối với con cái chúng tôi, việc nhận ra tầm quan trọng của văn hóa là vô cùng quan trọng,” bà chia sẻ. “Tôi hy vọng những gì chúng tôi làm sẽ khiến giới trẻ nhận ra rằng, ‘Bà Cyndi đang già rồi, chúng ta phải tiếp quản. Nhưng chúng ta có thể làm điều đó theo cách riêng của mình. Chúng ta có thể chia sẻ văn hóa của mình theo cách riêng của chúng ta.'”

Kế hoạch quy mô nhất của bà là tổ chức một chuyến thăm Việt Nam vào tháng Năm này mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia.

“Đây sẽ là lần đầu tiên tôi được về nhà,” bà Cyndi tâm sự.

Most Read Stories

Republish our articles for free, online or in print, under a Creative Commons license.

Creative Commons License

Minh (Nate) Ha is a recent magna cum laude graduate from American University with a Bachelor's degree in journalism. His reporting work includes stories about how second-generation Vietnamese Americans...